Jawed Panhwar, 72, Sindhi, Article Revised

سنڌ جي بنيادي تعليم

جاويد پهنور

2K18/MC/72

تعليم  اهو زيور آهي جيڪو توهان کان ڪير به ننٿو کسي سگهي،تعليم سان ئي انهن خاموش پيل ذهنن کي ترقئ طرف مائل ڪري سگهجي ٿو جيڪي گمراهئ طرف لاڙو ڪري رهيا آهن.

هن سائنسي دور ۾ مستقبل ۽ معاشري ۾ ترقي يافته بننجڻ لاء  تعليم اهم جزو آهي. پاڪستان جي ٻين صوبن جي ڀيٽ ۾ سنڌ صوبو صفا پٺتي وڃي رهيو آهي.

سنڌ  جي پرائمري تعليم جي ڳاله ڪجي ته 100 سيڪڙو مان 40 سيڪڙو ٻار اسڪولن ۾ داخل آهن  ۽ 60 سيڪڙو ٻار اسڪولن کان ٻاهر ان جو هڪ سب اهو به آهي ته غربت جي ڪري ٻارن کي اسڪول جي بجاء مزودوري تي موڪليو ٿو وڃي ۽ جن وٽ اسڪول جا خرچ برداشت ڪرڻ جي سگه آهي اهي دولت جي نشي ۾ ايترا ته مگن ٿي چڪا آهن جو ٻارن تي گهٽ توجه ڏيئڻ سبب سنڌ جي تعليم پوئتي وڃي رهي آهي.

“گڏيل قومن جي سهڪار سان ڪم ڪندڙ اداري يونيسيڪو چيو آهي ته جيڪڏهن بنيادي تعليم مادري زبان ۾ ڏني وڃي ته ٻار جي ذهن جي اوسر تڪڙي ٿيندي” پر افسوس سان چوڻُو ٿو پوي ته اسان جي اسڪولن ۾ سنڌي تمام گهٽ پڙهائي ٿي وڃي ۽ نه ئي ٺيڪ سان استاد پڙهائن ٿا.

جيستائين سنڌ جي بنيادي تعليم جو معيار بهتر نه ٿيندو تيستائين سنڌ جي تعليم ۾ ترقي  نا ممڪن آهي اگرڪنهن شئ جو بنياد ئي جڏو هونددو ته يقينن اها گهڻو وقت نه هلي سگهندي.

سنڌ جي پرائمري تعليم جو پٺتي پوڻ جوهڪ  وڏو سبب  اهو آهي ته اڪثر سنڌ جا اسڪول ٻن ڪمرن تي مشتمل آهن جن ۾ سڀني ڪلاس جي شاگردن کي پڙهايو ٿو وڃي ، جيڪڏهن اسڪولن کي وڌيڪ ڪلاس روم ڏئي ۽ هر ڪلاس ۾ پڙهندڙ ٻارن کي جدا جدا استاد ڏنا وڃن ته ييقينن ڪافي سڌارو اچي سگهي ٿو.

سنڌ جي بنيادي تعليم جي پٺتي تي پوڻ جو هڪ اهم سبب اهو به آهي ته  سنڌ جي اسڪولن ۾ سياسي مداخلت ڪئي وڃي ٿي،سياسي مداخلت جي ڪري اسڪولن کي جيڪي استاد پڙهائڻ لاء ڏنا وڃن ٿا اهي سمورا اتان جي وڏيرن ۽ سردارن جي چوڻ تي موڪليا ويندا آهن جيڪي سورن سان ميٽرڪ پاس به مس هوندا آهن،اسان ايڪويهن صدئ ۾ رهندڙ قوم آهيون جٿي دنيا ٽيڪنالاجئ تي ڪم ڪري رهي آهي جن جي تعليم جو معيار ان مان معلوم ڪري سگهجي ٿو ته هو چنڊ تي رسائي ڪري چڪا آهن پر افسوس جو اسان اڃاتائين بنيادي مسئلا حل ناهيون ڪري سگهيا.

سياست جي آڙ ۾ اتان جا وڏيرا،پير،مير،،سردار  اسڪولن کي پنهنجي ذاتي ملڪيت ٻڻايو ويٺا آهي ڪٿي اسڪول انهن جون اوطاقون بڻيان پيا آهن ته ڪٿي اسڪولن ۾ انهن جا مال ٻڌا پيا آهن.

اگر اهيا سياسي مداخلت ختم ڪئي وڃي ته سنڌ جي بنيادي تعليم ۾ ڪافي بهتري اچي سگهي ٿي.

سنڌ جي بنيادي تعليم کي هٿي ڏيارڻ لاء ٻآرن کي اهڙِيون سرگرميون ڪرايون وڃن جن سان انهن کي پڙهڻ ۾ دلچسپي پيدا ٿئي ۽ پڙهائي طرف مائل ٿي سگهن اگر اسان امريڪا جو مثال وٺون ته اتي پرائئمري جي ليول کان ويندي گريجوئيشن تائين اهڙين سرگرمين ۾ مشغول ڪيو ٿو وڃي ته جيئن هو پڙهائئ سان گڏ تفريح به ڪندا رهن.

اسڪولن ۾ جيڪي پراڻا استاد آهن انهن کي بدلي ڪري نوان استاد آندا وڃن ۽ هر مهيني انهن کان به هڪ ٽيسٽ ورتي وڃي ته جيئن ترقي يافته ملڪن ۾ هن وقت ٿي رهيو آهي ۽ انهن استادن لاء پڻ اهڙآ ورڪشاپ ڪرايا وڃن جن ۾ هنن کي جديد دور جي حساب سان ترقيبون ڏسيون وڃن جنهن سان استاد نه صرف هلندڙ دور جي حساب سان واقف هوندا پر شاگرد پڻ ڪافي معلومات حاصل ڪري سگهن ٿا.

تعليم جي سڌاري ۽ واڌاري لاء سجاڳي مهم هلائجي جنهن ۾ ميڊيا سان گڏوگڏ  سياسي پارٽين،ٻارن جي والدين ۽ باشٿور طبقي کي شامل ڪيو وڃي.

Not checked 
File name is not proper. It should has been : Article- Jawed Panhwar Roll 72 
Name and roll No should appear in the text file, means with matter 

سنڌ جي بنيادي تعليم

تعليم  اهو زيور آهي جيڪو توهان کان ڪير به ننٿو کسي سگهي،تعليم سان ئي انهن خاموش پيل ذهنن کي ترقئ طرف مائل ڪري سگهجي ٿو جيڪي گمراهئ طرف لاڙو ڪري رهيا آهن.

هن سائنسي دور ۾ مستقبل ۽ معاشري ۾ ترقي يافته بننجڻ لاء  تعليم اهم جزو آهي. پاڪستان جي ٻين صوبن جي ڀيٽ ۾ سنڌ صوبو صفا پٺتي وڃي رهيو آهي.

سنڌ  جي پرائمري تعليم جي ڳاله ڪجي ته 100 سيڪڙو مان 40 سيڪڙو ٻار اسڪولن ۾ داخل آهن  ۽ 60 سيڪڙو ٻار اسڪولن کان ٻاهر ان جو هڪ سب اهو به آهي ته غربت جي ڪري ٻارن کي اسڪول جي بجاء مزودوري تي موڪليو ٿو وڃي ۽ جن وٽ اسڪول جا خرچ برداشت ڪرڻ جي سگه آهي اهي دولت جي نشي ۾ ايترا ته مگن ٿي چڪا آهن جو ٻارن تي گهٽ توجه ڏيئڻ سبب سنڌ جي تعليم پوئتي وڃي رهي آهي.

“گڏيل قومن جي سهڪار سان ڪم ڪندڙ اداري يونيسيڪو چيو آهي ته جيڪڏهن بنيادي تعليم مادري زبان ۾ ڏني وڃي ته ٻار جي ذهن جي اوسر تڪڙي ٿيندي” پر افسوس سان چوڻُو ٿو پوي ته اسان جي اسڪولن ۾ سنڌي تمام گهٽ پڙهائي ٿي وڃي ۽ نه ئي ٺيڪ سان استاد پڙهائن ٿا.

جيستائين سنڌ جي بنيادي تعليم جو معيار بهتر نه ٿيندو تيستائين سنڌ جي تعليم ۾ ترقي  نا ممڪن آهي اگرڪنهن شئ جو بنياد ئي جڏو هونددو ته يقينن اها گهڻو وقت نه هلي سگهندي.

سنڌ جي پرائمري تعليم جو پٺتي پوڻ جوهڪ  وڏو سبب  اهو آهي ته اڪثر سنڌ جا اسڪول ٻن ڪمرن تي مشتمل آهن جن ۾ سڀني ڪلاس جي شاگردن کي پڙهايو ٿو وڃي ، جيڪڏهن اسڪولن کي وڌيڪ ڪلاس روم ڏئي ۽ هر ڪلاس ۾ پڙهندڙ ٻارن کي جدا جدا استاد ڏنا وڃن ته ييقينن ڪافي سڌارو اچي سگهي ٿو.

سنڌ جي بنيادي تعليم جي پٺتي تي پوڻ جو هڪ اهم سبب اهو به آهي ته  سنڌ جي اسڪولن ۾ سياسي مداخلت ڪئي وڃي ٿي،سياسي مداخلت جي ڪري اسڪولن کي جيڪي استاد پڙهائڻ لاء ڏنا وڃن ٿا اهي سمورا اتان جي وڏيرن ۽ سردارن جي چوڻ تي موڪليا ويندا آهن جيڪي سورن سان ميٽرڪ پاس به مس هوندا آهن،اسان ايڪويهن صدئ ۾ رهندڙ قوم آهيون جٿي دنيا ٽيڪنالاجئ تي ڪم ڪري رهي آهي جن جي تعليم جو معيار ان مان معلوم ڪري سگهجي ٿو ته هو چنڊ تي رسائي ڪري چڪا آهن پر افسوس جو اسان اڃاتائين بنيادي مسئلا حل ناهيون ڪري سگهيا.

سياست جي آڙ ۾ اتان جا وڏيرا،پير،مير،،سردار  اسڪولن کي پنهنجي ذاتي ملڪيت ٻڻايو ويٺا آهي ڪٿي اسڪول انهن جون اوطاقون بڻيان پيا آهن ته ڪٿي اسڪولن ۾ انهن جا مال ٻڌا پيا آهن.

اگر اهيا سياسي مداخلت ختم ڪئي وڃي ته سنڌ جي بنيادي تعليم ۾ ڪافي بهتري اچي سگهي ٿي.

سنڌ جي بنيادي تعليم کي هٿي ڏيارڻ لاء ٻآرن کي اهڙِيون سرگرميون ڪرايون وڃن جن سان انهن کي پڙهڻ ۾ دلچسپي پيدا ٿئي ۽ پڙهائي طرف مائل ٿي سگهن اگر اسان امريڪا جو مثال وٺون ته اتي پرائئمري جي ليول کان ويندي گريجوئيشن تائين اهڙين سرگرمين ۾ مشغول ڪيو ٿو وڃي ته جيئن هو پڙهائئ سان گڏ تفريح به ڪندا رهن.

اسڪولن ۾ جيڪي پراڻا استاد آهن انهن کي بدلي ڪري نوان استاد آندا وڃن ۽ هر مهيني انهن کان به هڪ ٽيسٽ ورتي وڃي ته جيئن ترقي يافته ملڪن ۾ هن وقت ٿي رهيو آهي ۽ انهن استادن لاء پڻ اهڙآ ورڪشاپ ڪرايا وڃن جن ۾ هنن کي جديد دور جي حساب سان ترقيبون ڏسيون وڃن جنهن سان استاد نه صرف هلندڙ دور جي حساب سان واقف هوندا پر شاگرد پڻ ڪافي معلومات حاصل ڪري سگهن ٿا.

تعليم جي سڌاري ۽ واڌاري لاء سجاڳي مهم هلائجي جنهن ۾ ميڊيا سان گڏوگڏ  سياسي پارٽين،ٻارن جي والدين ۽ باشٿور طبقي کي شامل ڪيو وڃي.